Istorijski referendum

Na referendum o državno-pravnom statusu Crne Gore do juče u 17.30 časova, tri i po časa prije zatvaranja glasačkih mjesta, izašlo je 77,2 odsto, odnosno, nešto više od 350.000 građana s pravom glasa.

Prema podacima s glasačkih mjesta održavanje referenduma pratila je nezapamćena izlaznost birača, te demokratska i fer atmosfera, ali i pojedinačne nepravilnosti, koje, međutim, nisu imale uticaj na ukupni proces.

Pravo glasa na referendumu u Crnoj Gori imalo je 484.718 punoljetnih građana koji su mogli da glasaju na 1.120 glasačkih mjesta u 21 opštini. Da bi se referendum smatrao uspješnim, pozitivno je moralo da odgovori više od 55 odsto glasača. Referendumsko pitanje, napisano ćirilicom, glasi: “Želite li da Crna Gora bude nezavisna država sa punim međunarodno-pravnim subjektivitetom?”, a referendum se obavljao po standardnoj izbornoj proceduri na glasačkim mjestima. Glasačka mjesta su bila otvorena od osam časova ujutro, dok je bilo planirano da se zatvore u 21 čas.

Prema podacima Republičke referendumske komisije i  posmatrača CeSID-a i CEMI-a najveća izlaznost do 16 časova bila je u opštinama na sjeveru, dok je nešto manja bila u centralnom i južnom dijelu Crne Gore.

Tako je do 16 časova najviše glasača izašlo u opštini Šavnik, čak 77 odsto,  te u Pljevljima i Mojkovcu po 75 odsto. Najslabija izlaznost od 53 odsto zabilježena u Ulcinju, a slijede Plav sa 54 i Rožaje sa 55 odsto izašlih glasača. 

Predstavnici CEMI-a i CESID-a saopštili su da je na nekim biračkim mjestima bilo određenih nepravilnosti i zastoja u glasanju, ali da to ne može uticati na regularnost referenduma. CDT je saopštio da je bilo slučajeva da se na glasačkom mjestu glasno izgovaralo ime birača, što zakonom nije dozvoljeno. Na dva birališta je registrovano da su dvojica birača javno saopštili kako su glasali, iako je i to zabranjeno. Primijećeno je da je nekoliko birača snimilo svoj glasački listić mobilnim telefonom, što takođe nije dozvoljeno.

U Beranama je na jednom biračkom mjestu bilo obustavljeno glasanje, jer je u prostorije gdje se glasa ušlo više birača nego što je zakonski dozvoljeno. Posmatrači CEMI-ja su takođe, kako je navedeno, registrovali da glasački odbor na jednom biralištu u Podgorici ne poštuje proceduru glasanja. Jedno glasačko mjesto u Danilovgradu je otvoreno pola sata kasnije nego što je trebalo, jer glasački odbor nije mogao da pronađe kontrolni listić, saopštio je CEMI.

Predsjednik Referendumske komisije František Lipka obraćajući se novinarima istakao je da je velika izlaznost razumljiva, jer se radi o veoma značajnom događaju za Crnu Gori gdje građani odlučuju o daljoj budućnosti države.

Lider Bloka za nezavisnu Crnu Goru Milo čukanović, kao i lider Bloka za očuvanje državne zajednice SCG Predrag Bulatović u izjavama za novinare istakli su očekivanja da će pobijediti opcija za koju se zalažu.

Predsjednik crnogorske vlade Milo čukanović siguran je da će slaviti demokratska Crna Gora i da će se nakon referenduma početi snažna politička homogenizacija, u interesu savladavanja prepreka na budućim dionicama evropske i evroatlantske integracije.

“Kampanja i referendumski dan pokazuju da je Crna Gora definitivno politički i demokratski zrelo društvo koje je u stanju da donosi komplikovane odluke na demokratski način i u skladu sa evropskim procedurama”, rekao je čukanović nakon glasanja. On smatra da je demokratska i evropska Crna Gora već pobijedila s obzirom na to da je referendumski dan proticao mirno i da je cijeli proces u skladu s najvišim demokratskim standardima Evrope.

Predrag Bulatović, lider Socijalističke narodne partije, istakao je da je referendum, uz sve nedostatke, pokazao da Crna Gora polako, demokratski sazrijeva i da je veoma važno da od danas krene evropskim putem. Prema njegovim riječima, raspolućena Crna Gora, nakon referenduma treba da demokratski sazri i postigne široki evropski konsenzus kako bi se svi građani i političke snage okrenule evropskoj budućnosti.

“Bez obzira na ishod referenduma, svi ključni politički faktori u Crnoj Gori moraju da razmišljaju o svim građanima. Ipak, voljom građana biće sačuvana državna zajednica, a Crna Gora neće ostvariti nezavisnost”, rekao je Bulatović, ističući da je došao dan kada će Crna Gora početi da se spaja.

Predsjednik državne zajednice Svetozar Marović poželio je da Crna Gora donese referendumsku odluku koja će biti u njenom interesu. On je naglasio da vjeruje da će čitav referendumski proces proteći kako svi žele, u miru, demokratski i u skladu sa najvećim evropskim standardima.

Crnogorski predsjednik Filip Vujanović uvjeren je da će referendumski rezultat u Crnoj Gori svi prihvatiti i da će se nakon plebiscita okrenuti jedni drugima i zajednički graditi državnu budućnost.

“Nužno je da se međunarodno predstavimo, da bi valorizovali prirodne, ekonomske i sve razvojne prednosti i obezbijedili da građani imaju bolji kvalitet života, a ekonomija bolje uslove privređivanja”, ocijenio je Vujanović.

Predsjednik Narodne stranke Predrag Popović kazao je da je siguran u pobjedu Bloka za zajedničku državu SCG na referendumu i ocijenio da plebiscit treba da bude veliki dan pomirenja Crne Gore.

“Siguran sam u pobjedu opcije za koju sam se zalagao. Uvjeren sam da će to značiti kraj svim podjelama, mržnji i svemu onome što nas je karakterisalo kao državu u proteklom periodu”, kazao je Popović novinarima nakon referendumskog izjašnjavanja.

Crnogorski referendum je, prema ocjenama političkih analitičara, jedan od najviše do sada kontrolisanih referenduma u svijetu. Za praćenje referenduma akreditovano je 3.400 domaćih i stranih posmatrača, a o njemu izvještava 850 novinara, snimatelja i fotoreportera, koliko je akreditovano kod Referendumske komisije.

Nezvanični rezultati referenduma trebalo je da budu saopšteni kasno sinoć, dok će danas u 10 časova Republička referendumska komisija saopštiti prve preliminarne rezultate referenduma.