ZADNJI DAN APRILA, PRVI DAN STRADANJA PRIJEDORA

Proglasom na lokalnom radiju, SDS je na današnji dan prije tačno 30 godina obznanio kako je preuzeo vlast u Prijedoru. Objavi proglasa prethodila je koordinirana i, kasnije će to postati sasvim jasno, dobro pripremljena akcija pripadnika policije srpske nacionalnosti, uz svesrdnu podršku JNA, u okviru koje su zauzeli položaje na svim istaknutijim lokacijama u Prijedoru, kao i u svim javnim institucijama, poput Općine, Doma zdravlja, banaka, Radio stanice i drugih.

Ovo je proglas koji je na današnji dan pročitan na radio Prijedoru:

”Poštovani građani opštine Prijedor! Prošla je već godina i po dana od prvih višestranačkih izbora i konstituisanja višestranačkog opštinskog parlamenta i drugih opštinskih organa, a mi još uvijek imamo jednopartijsku i jednonacionalnu vlast na Opštini. Zbog toga što stranka Demokratske akcije svo ovo vrijeme nije željela dijeliti vlast ni sa pobjedničkim, niti sa opozicionim strankama, blokiran je rad Skupštine opštine i svih drugih organa vlasti, zbog čega građani i narodi Opštine Prijedor žive u bezvlašću, nesigurnosti, socijalnoj bijedi i velikom strahu. I ne samo to! Namjerno se ruše velika prijedorska preduzeća, onemogućava rad društvenih institucija i javnih službi, onemogućava sjetva i žetva, snabdijevanje građana osnovnim živežnim namirnicama, uz istovremeno dezinformisanje javnosti da se vrše pregovori o podjeli vlasti.

Sve desetine postignutih rješenja u pregovorima tri vladajuće stranke blokiralo je rukovodstvo Stranke demokratske akcije, čiji čelnici preko svojih ljudi u organima vlasti i finansijskim institucijama uveliko pljačkaju opštinu Prijedor. Bilo je čak pokušaja demontiranja i odvoženja čitavih fabrika iz Prijedora u druga područja. Bilo je dosta ucjena i traženja deviza za Stranku demokratske akcije i njene čelnike da bi se pojedina društvena i privatna preduzeća ostavila na miru. Zbog toga što preduzećima nisu obezbijeđeni minimalni uslovi za rad, građani su ostali bez egzistencije, radnici bez posla i plata, penzioneri bez penzija, građani bez svoje ušteđevine, bez zdravstvene zaštite, bez pravne i životne sigurnosti, što je dovelo do kolapsa sveukupnog života naroda na našoj Opštini.

Veliku napetost u posljednjih tridesetak dana, namjerno i sa određenim ciljevima specijalnog psihološkog rata izazvalo je organizovano iseljavanje muslimanskog stanovništva iz Prijedora, naročito žena i djece u Hrvatsku, Sloveniju, Austriju i Njemačku, gdje su se širile laži da bježe od pokolja koje im priprema srpski narod. Desetine autobusa muslimanskih mladića otišlo je u austrijske centre za vojnu obuku sa izgovorom da idu na privremeni rad. Time se pojačavao strah od sve bližeg rata i na našoj Opštini.

Čaša je prepunjena 29. aprila 1992. godine kada je i /sic/ takozvano Ministarstvo odbrane MUP-a takozvane suverene Bosne i Hercegovine, stigla je depeša sa naredbom opštinskom sekretarijatu za unutrašnje poslove i sekretarijatu za narodnu odbranu, kao Štabu TO, da u prijedorskoj opštini odmah blokiraju komunikacije, vojne kasarne i vojne objekte, da se vrše napadi na JNA, da se otima oružje i tehnika, što bi za sve nas u Opštini značilo rat, pogibija, rušenje i paljevina. Već nekoliko puta Nijaz Duraković, Predsjednik Socijalističke demokratske partije, poziva svoje članstvo u rat protiv Jugoslavije, regularne JNA, a time i srpskog naroda što je neprihvatljivo za sve građane dobre volje.

Zbog svih ovih razloga odlučili smo da preuzmemo vlast u Opštini Prijedor, a time i punu odgovornost za miran, bezbjedan život svih građana i naroda u našoj opštini, za zaštitu njihove imovine, za uspostavljanje pravne države, za organizovanje privrede i normalnog života grada i sela na području Opštine. Poručujemo svim građanima Opštine Prijedor da na ovim našim pitomim Kozarskim prostorima ne smije nikada više biti rata i pokolja, ruševina i paljevina, zgarišta i jauka, čemu teži slugansko i fanatično krnje rukovodstvo Bosne i Hercegovine. Zato je neophodno da ostanemo mirni, razumni, da živimo i radimo, da uspostavimo normalne životne i radne tokove koje je narušila jednopartijska i jednonacionalna vlast Stranke demokratske akcije. Preduzeća moraju raditi, komunikacije moraju biti prohodne i sigurne, snabdijevanje normalno, jer bijeda, siromaštvo, strah, zveckanje oružjem i psihološko iscrpljivanje moraju prestati. S tim ciljem nova vlast i preuzima sve funkcije i odgovornost za normalizaciju stanja sveukupnog života na području naše opštine. Time ćemo dati i veliki doprinos razrješavanju bosanskohercegovačke krize i pregovorima koji su u toku.

Poštovani građani, miran i bezbjedan, zaštićen život i imovina svakog pojedinca najveća su vrijednost koju smo gradili pedeset godina u slobodi. Zato nam se pridružite i pomozite da sve to odbranimo i sačuvamo od svih onih koji bi nas gurnuli u rat, smrt i pustoš. Zato nastavimo sa normalnim radom u svim preduzećima, ustanovama, organima, javnim službama i svim drugim oblastima u kojim radimo i živimo. Moramo konačno početi živjeti i raditi u slobodi i demokratiji za koju smo se opredijelili u višestranačkim izborima.

U Prijedoru, 30.04.1992. godine

Novo rukovodstvo i vlast opštine Prijedor”

30. aprila SDS je izvršio klasični vojni puč i preuzeo kontrolu nad gradom. Time je započeo kampanju terora i ratnih zločina nad nesrpskim stanovništvom opštine Prijedor.

Posebno je bitan dio proglasa u kojem ”novo SDS rukovodstvo” preuzima odgovornost za sve što će se dešavati u narednim krvavim mjesecima: ”Zbog svih ovih razloga odlučili smo da preuzmemo vlast u Opštini Prijedor, a time i punu odgovornost za miran, bezbjedan život svih građana i naroda u našoj opštini, za zaštitu njihove imovine, za uspostavljanje pravne države, za organizovanje privrede i normalnog života grada i sela na području Opštine.”

Nakon ovoga uslijedili su dobro poznati događaji, odvođenja u logore, ubijanja, silovanja, masovno istrebljenje nesrpskog stanovništva.

Prijedor će se ubrzo pretvoriti u jedan od najkrvavijih gradova u Bosni i Hercegovini, u kojem, je ubijeno je 3.178 civila…